Η Μεγάλη Ύφεση ΙV : ο Κρατικοδίαιτος Ιδιωτικός Τομέας

Ένας δεύτερος παράγοντας της Μεγάλης Ύφεσης στην Ελλάδα είναι ο ιδιωτικός τομέας.Πριν από όλα θα πρέπει να κάνουμε ένα σαφή διαχωρισμό: υπάρχει το Μεγάλο Κεφάλαιο ,υπάρχει και ο μικρομεσαίος οικογενειάρχης (ή μη) επιχειρηματίας.Φυσικά ευθύνες έχουν και οι δύο,αλλά (κατά τη γνώμη μου) σε καμία περίπτωση ίσες.Ας ξεκινήσουμε από το Μεγάλο Κεφάλαιο.

Το Μεγάλο Κεφάλαιο στην Ελλάδα ,μεταξύ μας,σε σύγκριση με άλλες χώρες της Δύσης δεν είναι και τόσο μεγάλο,τόσο σε απόλυτα μεγέθη (που είναι φυσιολογικό και αναμενόμενο λόγω του μικρού μεγέθους της αγοράς της Ελλάδας),όσο και σε σχετικά. Αυτό επί της αρχής δεν είναι τόσο αναμενόμενο,αλλά με μία προσεκτική ανάλυση είναι επίσης φυσιολογικό: στην Ελλάδα ο Καπιταλισμός δεν έχει αναπτυχθεί ακόμα τόσο πολύ όσο σε άλλες χώρες (και δεν αναφέρομαι μόνο σε ΗΠΑ και Μεγ.Βρετανία που είναι οι χώρες με τον πιο σκληρό Καπιταλισμό στον κόσμο μαζί με την Κίνα,η οποία όμως είναι άλλη περίπτωση),πράγμα που φαίνεται από το ότι δεν έχουμε τόσο έντονη συγκέντρωση Κεφαλαίων και Μέσων Παραγωγής (όπως έχει συμβεί σε ΗΠΑ,Μεγάλη Βρετανία και όχι μόνο και όπως υπαγορεύει το επόμενο βήμα του Καπιταλισμού). Αυτό βέβαια εν μέρει αλλάζει τώρα με τις συγχωνεύσεις (που γίνονται για να  προωθηθούν οι ,πάμφθηνες πια, απολύσεις ονομάζοντάς τες "οικονομίες κλίμακος").Αλλά ακόμα δεν έχουμε τόσο ισχυρή συγκέντρωση όσο σε άλλες Δυτικές χώρες.

Ακόμη κι έτσι, οι ευθύνες του Μεγάλου Κεφαλαίου είναι ιδιαίτερα βαριές. Πριν από όλα, σε μεγάλο βαθμό είναι κρατικοδίαιτο. Από τις κατασκευαστικές που πλούτιζαν από τα υπερκοστολογημένα δημόσια έργα και τα ΜΜΕ που επιβίωναν με τις (άμεσα ή έμμεσα) κρατικές διαφημίσεις μέχρι (το μεγαλύτερο παράδειγμα όλων) τις τράπεζες που ιδιωτικοποιούσαν τόσα χρόνια τα κέρδη και τώρα κοινωνικοποιούν τις ζημιές. Οι "νταβατζήδες" που έλεγε και ο Κωστάκης (δηαλδή οι Μπόμπολας, Βαρδινογιάννης, Κόκκαλης, Λαμπράκης κτλ) πλούτισαν με δημόσιο χρήμα , ενώ επηρέαζαν τα κέντρα αποφάσεων για φοροελαφρύνσεις, νόμιμες φοροαπαλλαγές (είτε με offshore είτε με τριγωνικές συναλλαγές είτε με φωτογραφικές διατάξεις), επιδοτήσεις κτλ. Παράλληλα,ενώ αύξαναν τα κέρδη τους με μεγάλο ρυθμό,οι αυξήσεις στους εργαζόμενούς τους ήταν από μηδενικές έως ελάχιστες.Υπάρχει μάλιστα το παράδειγμα πολυεθνικής (Coca Cola 3E Hellas) πριν από μερικά χρόνια όπου προχωρούσε σε απολύσεις περίπου την ίδια μέρα που ανακοίνωνε αύξηση κερδών: ο σημερινός Καπιταλισμός είναι αδίστακτος,αλλά καμιά φορά καταφέρνει να μας σοκάρει ακόμα. Επίσης, οι ελληνικές εταιρείες ήταν ελάχιστα εξωστρεφείς.Προτιμούσαν να μεταπωλούν αντί να παράγουν και να εισάγουν αντί να εξάγουν.Εδώ βέβαια υπάρχει και ευθύνη των Κυβερνήσεων διαχρονικά ,οι οποίες δεν έδωσαν κίνητρα στις εξαγωγικές εταιρείες (σε ναυτιλία,τουρισμό και κάποιες λίγες με εξαγωγές αγαθών).Φυσικά,βολεύονταν μεταξύ τους : οι κατασκευαστικές,φαρμακευτικές κτλ έδιναν μίζες και έπαιρναν μεγάλες συμβάσεις υπερτιμολογώντας και οι οι ιδιοκτήτες αυτών είχαν ταυτόχρονα και τα ΜΜΕ τα οποία καθαγίαζαν την εκάστοτε Κυβέρνηση (αρκεί να έδινε τα έργα στο αφεντικό) και τσέπωναν και το κρατικό χρήμα διαφημίσεων.Κάπως έτσι μας προέκυψε ο αρχιερέας της διαπλοκής με τους "άξιους" πολιτικούς του απογόνους.

Το μικρότερο Κεφάλαιο έχει και αυτό τις ευθύνες του: ο σουβλατζής ή ο υδραυλικός που δεν έκοβε απόδειξη και ο μικροεπιχειρηματίας που είχε εργαζόμενους χωρίς ασφάλιση στέρησαν έσοδα στο Κράτος λόγω φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής.Επίσης, ο φορτηγατζής,ο φαρμακοποιός,ο ταξιτζής  και ο  συμβολαιογράφος με τις ποσοστώσεις και τα κλειστά επαγγέλματα είχαν δημιουργήσει τις δικές τους συντεχνίες. Ένας πολύ καλός μου φίλος δραστηριοποιείται στο χονδρικό εμπόριο στο νησί της Κω.Μου έχει πει χαρακτηριστικά ότι η μεταφορά φορτίων από το λιμάνι του Πειραιά στο λιμάνι της Κω είναι λίγο πιο φθηνή από τη μεταφορά φορτίων από την Ελλάδα στην Αυστραλία. Αντίστοιχα με τα κλειστά επαγγέλματα υπήρχε το αίσχος των (σκανδαλωδώς υψηλών) κατώτατων αμοιβών σε μηχανικούς,δικηγόρους κτλ. Και αυτοί έχουν (έχουμε,πιθανώς,μιας και από τον Αύγουστο είμαι και εγώ μέλος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος :P ) τις ευθύνες τους. Εδώ να κάνω μια μικρή υποσημείωση. 

Αναγνωρίζω ένα ελαφρυντικό στις εξωστρεφείς μικρές επιχειρήσεις και μιας και οι ναυτιλιακές είναι τεράστιες και οι εξαγωγικές είναι ελάχιστες έως αμελητέες,αναφέρομαι στις μικρές τουριστικές επιχειρήσεις. Και όταν λέω τουριστικές ,εννοώ αυτές με αλλοδαπούς τουρίστες,όχι τις τρέντυ Κυκλάδες που ελκύουν,κατά κανόνα, Ελληνες,ανακυκλώνοντας το εσωτερικό χρήμα.Οι μικρές επιχειρήσεις λοιπόν με αλλοδαπούς τουρίστες (που δίνουν ψωμί στις χιλιάδες οικογένειες των ιδιοκτητών τους και όχι στους μερικούς δεκάδες/εκατοντάδες εφοπλιστές πχ,ακόμη και αν είναι ιδιοκτήτες εξωστρεφών ναυτιλιακών εταιρειών) έχουν φέρει αναρίθητες ποσότητες συναλλάγματος στη χώρα,έχουν προσπαθήσει επί δεκαετίες (ματαίως) να ισοσκελίσουν το πάντα ελλειμματικό ελληνικό εμπορικό ισοζύγιο και έχουν να ανταγωνιστούν για παράδειγμα τις αντίστοιχες επιχειρήσεις στην Τουρκία ,οι οποίες πχ για τα Δωδεκάνησα βρίσκονται 2-3 ναυτικά μίλια μακριά από τις αντίστοιχες ελληνικές και βρέχονται από την ίδια ακριβώς θάλασσα,αλλά έχουν εντελώς δυσανάλογα κόστη σε όλα τα επίπεδα. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για ένα Βρετανό να πάει στην Ελλάδα και όχι 2-3 ναυτικά μίλια πιο πέρα αν έχει πολύ μικρότερο κόστος για να κάνει ,εν τέλει, μπάνιο στην ίδια θάλασσα.Μία ,περιορισμένου εύρους, φοροδιαφυγή που θα τους επιτρέψει να επιβιώσουν και μακρόχρονια να αποδώσουν ακόμα μεγαλύτερα έσοδα σε φόρο εισοδήματος και ΦΠΑ και να βοηθήσουν στην ισοσκέλιση του εμπορικού ισοζυγίου της χώρας νομίζω ότι μπορεί να συγχωρεθεί.Αλλωστε, πιθανώς να αντιστοιχεί και στις φοροελαφρύνσεις των εξαγωγικών επιχειρησεων που δεν υπάρχουν. Φυσικά, η φοροδιαφυγή είναι φοροδιαφυγή και είναι πάντα καταδικαστέα. Κάνει το ίδιο κακό όσο και ο ηλεκτρολόγος που φτιάχνει τη βλάβη στο σπίτι χωρίς απόδειξη (αλλά με έκπτωση,για να μην ξεχνιόμαστε).

Το Μεγάλο Κεφάλαιο (κυρίως κατά τη γνώμη μου), αλλά και το μικρότερο έχουν και αυτά τις ευθυνες τους για τη Μεγάλη Ύφεση στη χώρα μας.Περισσότερα θα γράψω σύντομα,όχι πάλι σε 3 μήνες αυτή τη φορά.